Νάνσυ Γεωργακοπούλου Ψυχολόγος
Πτυχιούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η συγκράτηση των πληροφοριών στη μνήμη προϋποθέτει την πρόσληψη και την κωδικοποίηση προκειμένου στη συνέχεια να μπορούν να ανασυρθούν από αυτή. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι προκειμένου να επιτευχθεί το «ενεργητικό» διάβασμα θα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να επιστρατευτούν οι « μηχανισμοί συγκράτησης» και οι «διαδικασίες ελέγχου».
Η προσοχή στο αντικείμενο που διαβάζουμε διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στο «ενεργητικό» διάβασμα. Για το λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό να είναι ο χώρος που διαβάζουμε σε τάξη και όσα χρειαζόμαστε για τη μελέτη μας να βρίσκονται κοντά μας και σε θέση που γνωρίζουμε. Η ησυχία και ο καλός φυσικός φωτισμός στο χώρο είναι πολύ σημαντικά καθώς βοηθάει στη μη διάσπαση της προσοχής. Μελετώντας μπροστά από την τηλεόραση ή σε ένα θορυβώδες περιβάλλον για μία ώρα ισοδυναμεί με μόλις 10 λεπτά διαβάσματος σε ένα ήσυχο μέρος.
Πολύ σημαντική επίσης είναι η αποφυγή των παρεμβολών. Η χρήση του κινητού, η διακοπή από εξωγενείς παράγοντες παρεμποδίζουν σημαντικά τη διαδικασία της μνήμης, καθώς ο εγκέφαλος θα χρειαστεί αρκετή ώρα μέχρι να επανέλθει στη διαδικασία της «ενεργητικής μάθησης».
Η κατανόηση των πληροφοριών αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό στη διαδικασία της μάθησης και της μνήμης. Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινιστεί ότι δε χρειάζεται να στοχεύουμε στο ποσοτικό διάβασμα αλλά στο ποιοτικό. Είναι πολύ σημαντικό να παραμείνετε στο ίδιο σημείο της μελέτης, μοιράζοντας την ύλη σας σε μικρά κομμάτια σας κατανοώντας πλήρως όσα διαβάζετε. Βεβαιωθείτε ότι θα προχωρήσετε αφού έχετε κατακτήσει στη μνήμη σας το σημείο αυτό. Η κατάτμηση της ύλης βοηθάει στην απομνημόνευση καθώς από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη- μνήμη εργασίας οδηγούμαστε σταδιακά στην μακροπρόθεσμη μνήμη, δηλαδή στην αποθήκευση των πληροφοριών έτσι ώστε στη συνέχεια να επιτυγχάνεται η ανάσυρση των πληροφοριών.
Η μέθοδος μάθησης και άσκησης διαφέρει από άτομο σε άτομο καθώς η « σβωλοποίηση» δηλαδή ο τρόπος που οργανώνεται εσωτερικά η μάθηση ποικίλει σε κάθε άνθρωπο. Αν για παράδειγμα θεωρείτε ότι κατανοείτε όσα διαβάζετε γράφοντας (οπτική μνήμη) ή λέγοντας απέξω δυνατά όσα διαβάζετε (ακουστική μνήμη) αξιοποιείστε αυτή τη μέθοδο που έχετε ήδη καλλιεργήσει.
Όταν απαγγέλετε πληροφορίες δυνατά χρησιμοποιείτε δύο αισθήσεις, τη φυσική σας αίσθηση της ομιλίας και της ακοής για αυτά που λέτε.
Κατά το διάστημα των πανελληνίων ωστόσο προσπαθήστε να αξιοποιήσετε συνδυαστικά την οπτική και ακουστική σας μνήμη, κάνοντας σχεδιαγράμματα, υπογραμμίζοντας όσα θεωρείτε ότι σε μια δεύτερη ανάγνωση μπορούν να αξιοποιηθούν ως λέξεις ή φράσεις κλειδιά για την επανάληψή σας. Η γραφή ενεργοποιεί ένα διαφορετικό μέρος της μνήμης από την ομιλία διότι μας παρακινεί να είμαστε πιο λογικοί, συνεκτικοί και ολοκληρωμένοι.. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός της οπτικής και της ακουστικής μνήμης βοηθούν αποτελεσματικότερα στη διαδικασία της απομνημόνευσης.
Χρησιμοποιήστε το σώμα σας και τα χέρια σας, σαν να διδάσκετε οι ίδιοι τον εαυτό σας. Με αυτό τον τρόπο θα θυμάστε τις πληροφορίες καλύτερα, δημιουργείτε ενέργεια και αποφεύγετε την υπνηλία.
Δημιουργείστε συσχετίσεις όταν διαβάζετε. Είναι πολύ σημαντικό όταν έρχεστε σε επαφή με νέες πληροφορίες να τις συνδέετε με όμοια ή παρεμφερή δεδομένα. Φανταστείτε ότι ο εγκέφαλος κατά τη μνημονική διαδικασία λειτουργεί με οργανωμένα « κουτιά». Κάθε φορά λοιπόν προσπαθεί να εντάξει τις πληροφορίες σε ήδη διαμορφωμένους, ομοειδείς χώρους. Αν αποτύχει να εντάξει αυτή την πληροφορία δεν μπορεί στη συνέχεια να την ανακαλέσει.
Πολύ σημαντική είναι επίσης η διανομή της μάθησης. Μελετώντας για παράδειγμα έξι ώρες χωρίς διάλειμμα είναι λιγότερο αποτελεσματικό από τη μελέτη δύο ωρών με ένα δεκάλεπτο ή μισάωρο διάλειμμα. Όταν ασχοληθείτε με κάτι άλλο κατά τη διάρκεια του διαλείμματος επιτρέπετε στο μυαλό σας να επεξεργαστεί τις πληροφορίες που μόλις είχατε διαβάσει και να δημιουργήσει συνδέσεις.
Μην ξεχνάτε ότι η επανάληψη είναι η πιο αποτελεσματική τεχνική από τη στιγμή που θα εκπαιδεύσετε το μυαλό σας με τις πληροφορίες που θέλετε να μάθετε. Μέσα από την επανάληψη ενισχύεται η ταχύτητα, η ακρίβεια και η εμπιστοσύνη στον εαυτό σας με αποτέλεσμα να μπορείτε να ανακαλείτε τις πληροφορίες πιο εύκολα την ώρα που θα δίνετε εξετάσεις.
Να θυμάστε ότι πρέπει να σκέφτεστε θετικά. Αντί να λέτε « Δεν θυμάμαι τίποτα», να λέτε
«Δεν ξεχνώ τίποτα». Η αποφυγή των αρνητικών σκέψεων και η αντικατάστασή τους με θετικές σκέψεις, κινητοποιεί και ενισχύει τη μνήμη.
