Η Τσικνοπέμπτη είναι γιορτή της ορθόδοξης παράδοσης στην οποία καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες κρέατος. Λαμβάνει μέρος την Πέμπτη, λόγω του ότι οι μέρες Τετάρτη και Παρασκευή θεωρούνται νηστίσιμες, της δεύτερης εβδομάδας των Αποκριών, την αποκαλούμενη Κρεατινή. Προηγείται αυτής η πρώτη κατά σειρά Προφωνή και ακολουθεί η τρίτη εβδομάδα της Τυροφάγου. Πραγματοποιείται κάποιες μέρες πριν από την έναρξη της μεγάλης νηστείας της Σαρακοστής.
Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλα χριστιανικά έθνη, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη Mardi Gras (Λιπαρή Τρίτη) στη Γαλλία που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα. Η τελευταία γιορτάζεται και σε παλαιά γαλλόφωνες περιοχές, όπως στη Νέα Ορλεάνη.
Η προέλευση του εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου, ωστόσο φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.
Η Τσικνοπέμπτη ανά την Ελλάδα
- Στην Αρκαδία η Τσικνοπέμπτη είναι μέρα κρεατοφαγίας (μέχρι σκασμού), οικογενειακής συγκέντρωσης και διασκέδασης.
- Στην Πάτρα έχουμε το έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την παντρευτεί. Γι’ αυτό ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να προϋπαντήσει τον καλό της στο λιμάνι. Γύρω της οι Πατρινοί διασκεδάζουν με τα καμώματά της.
- Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία “Κουκουνάρα”, της πόλης τής Κέρκυρας.
- Στις Σέρρες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.
- Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».
- Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.
- Στη Θήβα, αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.
- Στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.
- Στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα… μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.
- Σε όλη την Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.
- Στη Σκόπελο, οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.
Τσικνοπέμπτη στο κέντρο της Αθήνας
Από νωρίς το μεσημέρι, ψησταριές έχουν στηθεί σε διάφορες γειτονιές, τιμώντας το έθιμο της σημερινής ημέρας και προσκαλώντας περαστικούς και θαμώνες να δοκιμάσουν τα κρεατικά και να πιούν λίγο κρασί «για το καλό».
Ξεκινώντας από τη γειτονιά του Ψυρρή, στο μικρό στενάκι της οδού Παλλάδος, συναντάμε κατοίκους και ιδιοκτήτες καταστημάτων να έχουν διοργανώσει το δικό τους γλέντι. Η πινακίδα πάνω από τις ψησταριές αναγράφει «Τσικνοπέμπτη 13 χρόνια. Η Πλατεία Ψυρρή γιορτάζει» και όλο και περισσότερος κόσμος συγκεντρώνεται να γευτεί ένα κομμάτι από τα λουκάνικα, τα κοντοσούβλια και τα χοιρινά καλαμάκια που ετοιμάζονται εκείνη την ώρα. «Γιορτάζουμε κάθε χρόνο. Μαζευόμαστε οι γείτονες και τσικνίζουμε όλοι μαζί παρέα μέχρι το βράδυ» λέει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κυρία Μαρία, η οποία συμμετέχει για τρίτη χρονιά σε αυτήν τη μικρή γιορτή που πραγματοποιούν.
Αφού δεχόμαστε κι εμείς ένα μικρό κέρασμα, συνεχίζουμε τη βόλτα μας στην οδό Ευρυπίδου και αργότερα στην οδό Σοφοκλέους. Εκεί, ιδιοκτήτες κρητικών και μεσογειακών παντοπωλείων ψήνουν επί τόπου μερικά από τα προϊόντα τους, υπό τους ήχους παραδοσιακής κρητικής μουσικής και ρεμπέτικων τραγουδιών, αντίστοιχα. Στα παντοπωλεία οι ποικιλίες λουκάνικων αλλά και οι ρακές και τα τσίπουρα έχουν την τιμητική τους. Ανηφορίζουμε προς την Ανθίμου Γαζή, πλησίον της Πλατείας Καρύτση, περνάμε από τη στοά του Σπυρομήλιου (City Link) και καταλήγουμε στα Εξάρχεια όπου αντικρίζουμε, σε αυτές τις διαφορετικές γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, παρόμοιο σκηνικό.
Κάτοικοι και καταστηματάρχες έχουν τις δικές τους ψησταριές και περιμένουν τους περαστικούς να γευτούν κάποιες από τις λιχουδιές που ετοιμάζουν.
Λίγο νωρίτερα, στην καρδιά της Αθήνας, στο Σύνταγμα, οι ήχοι από τα νταούλια κατέκλυσαν την πλατεία, ενώ οι Κουδουνάτοι, από τον Σύλλογο Φιλωτιτών Νάξου, έδωσαν τη δική τους νότα στην ημέρα, καθώς έφτασαν υπό τους ήχους των κουδουνών που είχαν κρεμάσει πάνω τους.
Σημειώνεται, ότι οι εκδηλώσεις για την παράδοση της Αποκριάς ξεκίνησαν σήμερα στην Πλατεία Συντάγματος και θα διαρκέσουν μέχρι το Σάββατο, 10 Φεβρουαρίου, μετατρέποντας την πλατεία σε μία θεατρική σκηνή που θα φιλοξενήσει συναυλίες, παραστάσεις χορού και δρώμενα αναβίωσης τοπικών εθίμων από όλη τη χώρα, προσπαθώντας να διασκεδάσουν μικρούς και μεγάλους και να τους μυήσουν στην παραδοσιακή αποκριάτικη Ελλάδα.
Πηγές:
www.iefimerida.gr
www.cnn.gr
www.newsbomb.gr
www.newsbeast.gr
el.wikipedia.org
