Καταρχήν ας δούμε τι είναι το διαζύγιο. Με αυτόν τον όρο, εννοούμε πρώτα-πρώτα
-Το φυσικό χωρισμό μεταξύ του ζευγαριού, την αναχώρηση δηλαδή του ενός από το σπίτι. Όταν υπάρχουν παιδιά, αυτός που φεύγει είναι φυσιολογικά ο πατέρας. Σίγουρο πάντως είναι ότι τα παιδιά καλό είναι να μην μετακινούνται.
-Μετά εννοούμε βεβαίως το νομικό διαζύγιο. Εδώ οι οικογένειες στον τόπο μας είναι στην ιδιαίτερη θέση να περνούν δυο φορές από αυτή την επίπονη διαδικασία, μιας που αναγκάζουμε τα ζευγάρια να παίρνουν πιστοποιητικό διαζυγίου και από την πολιτεία, αλλά και από την εκκλησία.
-Τέλος, έχουμε το συναισθηματικό διαζύγιο. Αυτό επιτυγχάνεται πιο δύσκολα από όλα τα προηγούμενα, ιδιαιτέρα εάν υπάρχουν παιδιά. Βλέπουμε περιπτώσεις όπου οι δύο ασχολούνται ο ένας με την ζωή του άλλου, και συχνά τσακώνονται, για πολλά χρόνια ακόμα μετά το νομικό διαζύγιο. Κάποια ζευγάρια δε χωρίζουν ποτέ συναισθηματικά. Για τα παιδιά, αυτή η κατάσταση συνεπάγεται επιπρόσθετη αναστάτωση: έχουν δηλαδή τα μειονεκτήματα ενός χωρισμού χωρίς τα πλεονεκτήματα.
Τα προβλήματα γίνονται πιο έντονα όταν αλλάζει και η καθημερινότητα του παιδιού, αν αναγκαστεί λόγου χάριν να μετακομίσει από τη γειτονιά και το σπίτι του. Η συνηθέστερη αλλαγή που καλείται να αντιμετωπίσει αφορά το θέμα της πειθαρχίας στο σπίτι. Τα όρια δεν είναι πια τα ίδια, όχι επειδή οι γονείς τα προσαρμόζουν στις νέες συνθήκες, αλλά επειδή οι γονείς είναι τόσο απορροφημένοι με τα δικά τους, που δυστυχώς δεν ασχολούνται αρκετά και στο τέλος παραμελούν το παιδί, άθελα τους, βέβαια. Αυτή η ξαφνική ελευθερία και χαλαρότητα, όπου οι μεγάλοι ξεχνούν να το βάλουν για ύπνο στη συνηθισμένη ώρα, ξεχνούν να βοηθήσουν με τα διαγωνίσματα, ενώ πριν το έκαναν ανελλιπώς, αμελούν να πειθαρχήσουν για πράγματα, μικρά η μεγάλα, που απαρτίζουν την καθημερινότητα του παιδιού, αυτή λοιπόν η υποτιθέμενη ελευθερία, κάθε άλλο παρά σαν ελευθερία βιώνεται από το παιδί. Αντίθετα το παιδί βιώνει τεράστια ανασφάλεια και φόβο, μια που νιώθει την αδυναμία των γονιών του να του επιβληθούν, ή και την ολοκληρωτική τους απουσία συναισθηματικά, ακόμη και όταν μιλούμε για τον γονιό/κηδεμόνα, που μπορεί και να κάθεται απέναντι τους.
Τρόποι Καλύτερου Χειρισμού ή «Πώς να προσφέρετε ένα όσον το δυνατό λιγότερο τραυματικό διαζύγιο στα παιδιά σας» – Συμβουλές σε γονείς
1. Να το ανακοινώσουν στα παιδιά τους μόνο όταν το έχουν αποφασίσει σίγουρα και αμετάκλητα, το έχουν σκεφτεί καλά και έχουν και σχέδιο δράσης για τα πρακτικά, αλλά πριν να έχει αποχωρήσει κανένας.
2. Να το πουν στα παιδιά όταν αυτά είναι όλα μαζί, ώστε να μπορούν να το μοιραστούν μεταξύ τους και να στηρίξουν το ένα το άλλο.
3. Οι ίδιοι οι γονείς επίσης να είναι παρόντες και οι δύο.
4. Να μιλούν με το εμείς, δίνοντας την εικόνα της κοινής απόφασης έστω κι αν δεν ήταν ακριβώς τέτοια.
5. Να εξηγήσουν με απλά λόγια ότι «η μαμά (ή ο μπαμπάς) και εγώ αποφασίσαμε ότι θα ήταν καλύτερα να ζήσουμε χωριστά σε αυτό το στάδιο. Σίγουρα θα είδατε και εσείς, ότι τα πράγματα μεταξύ μας δεν ήταν καλά για πολύ καιρό τώρα, ξέρουμε ότι κάναμε και σε σας κακό με τις φωνές και τους καυγάδες μας. Γι’αυτό αποφασίσαμε ότι πρέπει να σταματήσει αυτό και έτσι πήραμε αυτή τη δύσκολη απόφαση. Εδώ και πολύ καιρό, κάναμε παρά πολλές προσπάθειες να το αποφύγουμε, αλλά δυστυχώς δεν τα καταφέραμε. Δε φταίει ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος, δε φταίει κανένας.»
6. Να απολογηθούν γι’αυτήν την απόφαση: «Ξέρουμε ότι σας πονάει πολύ, ότι σας απογοητεύει, ότι σας προκαλεί και θυμό και έχετε απόλυτο δίκιο και απολογούμαστε.» Ταυτόχρονα δίνετε έκφραση στα συναισθήματα τους και τους δίνετε το δικαίωμα να εκφραστούν και κείνα.
7. Να καθησυχάσουν τα παιδιά σε σχέση με την ευθύνη: «Να είσαστε σίγουροι ότι καμιά απολύτως ευθύνη δε φέρετε εσείς για αυτή μας την απόφαση».
8. Να εκφράσουν την παντοτινή τους : «Ασφαλώς το ότι εμείς χωρίζουμε, δεν αλλάζει τίποτα στην αγάπη μας για σας. Θα είμαστε πάντα η μαμά και ο μπαμπάς σας και αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ. Πάντα θα σας αγαπούμε και θα είμαστε δίπλα σας».
9. Να εξηγήσουν πρακτικά τι θα γίνει, ποιος θα φύγει, πότε, που θα μένει και πότε θα τον δουν την επόμενη φορά. Πότε θα τον βλέπουν γενικά, τι ρόλο θα έχει στην ζωή τους. Όσο πιο συχνά μπορούν να βλέπουν τον πατέρα, τόσο το καλύτερο για τα παιδιά, φτάνει να μη δημιουργεί αυτό πρόβλημα στη μητέρα, είτε πρακτικό είτε άλλου είδους. Η συζήτηση αυτή δεν τελειώνει πριν να είναι όλοι σίγουροι ότι τα παιδιά έχουν τα τηλέφωνα του πατέρα ώστε να μπορούν να επικοινωνούν μαζί του όποτε το επιθυμούν, όποτε τον πεθυμήσουν.
10. Τέλος, να είναι ανοιχτοί σε ερωτήσεις, τις οποίες να απαντούν απλά, με ειλικρίνεια αλλά χωρίς αχρείαστες λεπτομέρειες όσον αφορά τα διάφορα γιατί και σίγουρα χωρίς κατηγορίες. Επίσης να είναι γενναιόδωροι με αγκαλιές και να είναι προετοιμασμένοι ν’ ακούσουν οτιδήποτε, όλα τα συναισθήματα που θέλουν τα παιδιά να εκφράσουν εκείνη τη στιγμή, ή σε οποιαδήποτε άλλη.
11. Καλύτερα ο πατέρας να αποχωρεί σύντομα μετά, αν όχι την ίδια μέρα. Να μην καθυστερεί και να διαιωνίζεται δηλαδή αυτό το οδυνηρό στάδιο.
Τυχερά είναι τα παιδιά που έχουν κι άλλους ενήλικες δίπλα τους, με τους οποίους θα μπορούσαν να μιλήσουν, είτε παππούδες, είτε νονούς, είτε όποιον άλλο φίλο των γονιών τους εμπιστεύονται, δάσκαλο κλπ.
Το σημαντικό είναι οι γονείς να «φτιάξουν» ένα διαζύγιο όπου η προτεραιότητα να είναι η ψυχική ισορροπία των παιδιών τους. Καλό είναι αυτό να ισχύει και για τις ευρύτερες οικογένειες, οι οποίες κάποτε θεωρούν καθήκον τους να εκφράζουν τη στήριξη τους στο δικό τους άνθρωπο, κατηγορώντας τον πρώην ενώπιον των παιδιών. Λίγη επιμόρφωση εδώ σίγουρα θα βοηθήσει.
Ιωάννα Κολοκασίδου, Ψυχολόγος
ΠΗΓΗ
www.paidiatros.com
