ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΘΕΡΙΝΗΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Ονοματεπώνυμο μαθητή:……………………………………………….
Βαθμός:……………………………………………………………………
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Πλάτωνος Πρωταγόρας (321D- E, 322Α- B)
ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι, κλέπτει Ἡφαίστου καὶ Ἀθηνᾶς τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί ―ἀμήχανον γὰρ ἦν ἄνευ πυρὸς αὐτὴν κτητήν τῳ ἢ χρησίμην γενέσθαι― καὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ. τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν, τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχεν• ἦν γὰρ παρὰ τῷ Διί. τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν τὴν τοῦ Διὸς οἴκησιν οὐκέτι ἐνεχώρει εἰσελθεῖν ―πρὸς δὲ καὶ αἱ Διὸς φυλακαὶ φοβεραὶ ἦσαν― εἰς δὲ τὸ τῆς Ἀθηνᾶς καὶ Ἡφαίστου οἴκημα τὸ κοινόν, ἐν ᾧ ἐφιλοτεχνείτην, λαθὼν εἰσέρχεται, καὶ κλέψας τήν τε ἔμπυρον τέχνην τὴν τοῦ Ἡφαίστου καὶ τὴν ἄλλην τὴν τῆς Ἀθηνᾶς δίδωσιν ἀνθρώπῳ, καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται, Προμηθέα δὲ δι’ Ἐπιμηθέα ὕστερον, ᾗπερ λέγεται, κλοπῆς δίκη μετῆλθεν.
Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν διὰ τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν, καὶ ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καὶ ἀγάλματα θεῶν∙ ἔπειτα φωνὴν καὶ ὀνόματα ταχὺ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ, καὶ οἰκήσεις καὶ ἐσθῆτας καὶ ὑποδέσεις καὶ στρωμνὰς καὶ τὰς ἐκ γῆς τροφὰς ηὕρετο. Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι κατ’ ἀρχὰς ἄνθρωποι ᾤκουν σποράδην, πόλεις δὲ οὐκ ἦσαν∙ ἀπώλλυντο οὖν ὑπὸ τῶν θηρίων διὰ τὸ πανταχῇ αὐτῶν ἀσθενέστεροι εἶναι, καὶ ἡ δημιουργικὴ τέχνη αὐτοῖς πρὸς μὲν τροφὴν ἱκανὴ βοηθὸς ἦν, πρὸς δὲ τὸν τῶν θηρίων πόλεμον ἐνδεής – πολιτικὴν γὰρ τέχνην οὔπω εἶχον, ἧς μέρος πολεμική – ἐζήτουν δὴ ἁθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις∙ ὅτ’ οὖν ἁθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους ἅτε οὐκ ἔχοντες τὴν πολιτικὴν τέχνην, ὥστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε τα αποσπάσματα: «Τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν… κλοπῆς δίκη μετῆλθεν» και «ἀπώλλυντο οὖν ὑπὸ τῶν θηρίων… πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο».
Mονάδες: 10
Β1. Πώς ενεργεί ο Προμηθέας στην προσπάθειά του να αντισταθμίσει την έλλειψη βιολογικού εξοπλισμού του ανθρώπου; Αφού αναλύσετε τις έννοιες «ἔντεχνος σοφία» και «ἔμπυρος τέχνη», να αναφέρετε ποια θεϊκή ιδιότητα ο τιτάνας τελικά δεν κατόρθωσε να δώσει στους ανθρώπους και για ποιους λόγους.
Mονάδες: 15
Β2. Ο Πρωταγόρας αναφερόμενος στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου προτάσσει την ανάπτυξη της θρησκείας. Να σχολιάσετε αυτή την επιλογή του σοφιστή, λαμβάνοντας υπόψη την άποψή του για την ύπαρξη θεών (αγνωστικισμός).
Mονάδες: 15
Β3. α) Πώς χρησιμοποίησε ο Σωκράτης την ειρωνεία και σε τι διαφέρει η αμφισβήτηση του Σωκράτη από αυτή των σοφιστών; (μονάδες 5)
β) Τι γνωρίζετε για τη διαλεκτική μέθοδο του Σωκράτη; (μονάδες 5)
Mονάδες: 10
Β4. Να βρείτε μία λέξη του αρχαίου κειμένου με την οποία έχει ετυμολογική συγγένεια καθεμία από τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής: δωροδοκία, εξοχή, οικονομία, αλήθεια, ανείπωτος, αγαλλίαση, διάδημα, σποραδικά, περιουσία, δέηση.
Mονάδες: 10
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ξενοφῶντος, Κύρου Παιδεία Α΄, ΙΙΙ, 17-18
Ἦν δὲ ἡ δίκη τοιαύτη. Παῖς μέγας μικρὸν ἔχων χιτῶνα παῖδα μικρὸν μέγαν ἔχοντα χιτῶνα ἐκδύσας αὐτὸν τὸν μὲν ἑαυτοῦ ἐκεῖνον ἠμφίεσε, τὸν δ’ ἐκείνου αὐτὸς ἐνέδυ. Ἐγὼ οὖν τούτοις δικάζων ἔγνων βέλτιον εἶναι ἀμφοτέροις τὸν ἁρμόττοντα ἑκάτερον χιτῶνα ἔχειν. Ἐν τούτῳ δή με ἔπαισεν ὁ διδάσκαλος, λέξας ὅτι ὁπότε μὲν τοῦ ἁρμόττοντος εἴην κριτής, οὕτω δέοι ποιεῖν, ὁπότε δὲ κρῖναι δέοι ποτέρου ὁ χιτὼν εἴη, τοῦτ’ ἔφη σκεπτέον εἶναι τίς κτῆσις δικαία ἐστί, πότερα τὸ βίᾳ ἀφελόμενον ἔχειν ἢ τὸ ποιησάμενον ἢ πριάμενον κεκτῆσθαι∙ ἐπεὶ δὲ ἔφη τὸ μὲν νόμιμον δίκαιον εἶναι, τὸ δὲ ἄνομον βίαιον, σὺν τῷ νόμῳ ἐκέλευεν ἀεὶ τὸν δικαστὴν τὴν ψῆφον τίθεσθαι. Οὕτως ἐγώ σοι, ὦ μῆτερ, τά γε δίκαια παντάπασιν ἤδη ἀκριβῶ∙ ἢν δέ τι ἄρα προσδέωμαι, ὁ πάππος με, ἔφη, οὗτος ἐπιδιδάξει.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
παίω (ἔπαισεν): χτυπώ,επιπλήττω
ὠνοῦμαι (ἐπριάμην): αγοράζω
ἀκριβῶ: διηγούμαι με ακρίβεια
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Γ1. Να μεταφράσετε το κείμενο που σας δίνεται.
Mονάδες: 20
Γ2. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται:
παῖδα: κλητική ενικού και γενική πληθυντικού
τούτοις: ονομαστική και γενική πληθυντικού, ουδετέρου γένους
κτῆσις: αιτιατική ενικού και δοτική πληθυντικού
ψῆφον: δοτική ενικού και ονομαστική πληθυντικού
μέγαν: τον ίδιο τύπο στους άλλους δύο βαθμούς
εἴην: το β΄ ενικό και πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
δικάζων: β΄ ενικό οριστικής παρατατικού και απαρέμφατο μέλλοντα μέσης φωνής
ἀφελόμενον: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται
κρῖναι: γ΄ ενικό ευκτικής ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται
ἐπιδιδάξει: γ΄ενικό οριστικής παρακειμένου ενεργητικής και μέσης φωνής
Mονάδες: 10
Γ3. α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι: ἐκδύσας, ἀμφοτέροις, ποιεῖν, βίᾳ, δίκαιον, σὺν τῷ νόμῳ.
Mονάδες: 6
β) Να βρείτε τα αντικείμενα των παρακάτω ρηματικών τύπων: ἔχων, ἐνέδυ, λέξας, τίθεσθαι.
Mονάδες: 4
ΚΑΛΗ ΤΥΧΗ !!!!!!
